top of page
logo tuyến số 4 CVĐC Lạng Sơn.jpg

1. Nguồn gốc của tín ngưỡng thờ Mẫu ở Việt Nam

      Tín ngưỡng thờ mẫu, hay còn gọi là Đạo Mẫu là một tôn giáo tôn thờ các vị nữ thần dưới danh nghĩa là Mẹ, đã tồn tại hàng nghìn năm trong cuộc sống của người Việt cổ. Nguồn gốc của tín ngưỡng thờ Mẫu ở Việt Nam vốn có xuất phát điểm bởi niềm tin và sự kính trọng của con dân đối với tính nữ, với khả năng sản sinh, nuôi nấng và sáng tạo.

      Trải qua thời gian, tín ngưỡng thờ Mẫu ở nước ta đã phát triển thành tín ngưỡng thờ Tam Phủ - Tứ Phủ (Tam Tòa Thánh Mẫu). Đến thế kỷ XVI, do có sự ra đời của Thánh Mẫu Liễu Hạnh đã đánh dấu mốc quan trọng và bà đã trở thành hóa thân của Mẫu Thượng Thiên - Vị thần chủ cao nhất, toàn năng nhất. Vì vậy, tín ngưỡng thờ Mẫu Tam Phủ, Tứ Phủ là một bước tiến trong tín ngưỡng dân gian, từ những hoạt động thờ cúng nhỏ lẻ trở thành một hệ thống tôn giáo có trật tự và thống nhất.

      Trong tín ngưỡng thờ Mẫu thì các Mẫu Thần gắn với các hiện tượng tự nhiên có khả năng bảo vệ và che chở cho con người. Trong đó, Mẫu Thượng Thiên (Mẫu Đệ Nhất) mặc áo đỏ là người sáng tạo ra bầu trời, làm chủ các quyền năng, mây mưa, sấm chớp. Mẫu Thượng Ngàn (Mẫu Đệ Nhị) mặc áo xanh trông coi miền rừng núi. Mẫu Thoải (Mẫu Đệ Tam) mặc áo trắng trông coi các vùng sông nước. Mẫu Địa (Mẫu Đệ Tứ) mặc áo vàng cai quản đất đai.

    Mẫu Tam Phủ có trước gồm ba vị thánh mẫu chính là mẫu Thượng Thiên, mẫu Thượng Ngàn, mẫu Thoải, về sau thờ thêm Mẫu Địa trờ thành Mẫu Tứ Phủ.

   Cho đến nay, việc thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu Tam Phủ của người Việt đã được Unessco công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại vào năm 2016. 

2. Hệ thống thần linh trong tín ngưỡng thờ Mẫu

     Khi Phật giáo xuất hiện và thịnh hành thì tín ngưỡng thờ Mẫu vẫn được duy trì. Giữa Phật giáo và tín người thờ Mẫu có mối quan hệ sâu sắc, bởi đó là sự tác động qua lại giữa 2 tôn giáo này

       Hệ thống điện thần đạo Mẫu bao gồm Phật Bà Quan Âm, Ngọc Hoàng, Tam tòa Thánh Mẫu, Quan lớn, Chầu bà, Ông Hoàng, Vương cô, Vương cậu, Ngũ hổ và Ông lốt (rắn). Số lượng các vị thánh ở từng hàng sẽ khác nhau theo từng vùng miền (do tồn tại các khác biệt trong quan niệm).

       Quan Âm Thánh Mẫu là vị thánh mẫu lớn nhất trong hệ thống tín ngưỡng. Theo thư tịch cổ và huyền thoại, Phật Bà đã giải cứu công chúa Liễu Hạnh trong một trận kịch chiến. Vì vậy, vị trí của Quan Âm Thánh Mẫu nghiễm nhiên được đặt ở vị trí tối thượng trong hệ thống này.

Tín Ngưỡng Thờ Mẫu 

Tam Tòa Thánh Mẫu.jpg

Hình 1: Tam Tòa Thánh Mẫu

hệ thống thờ thần linh.jpg

Hình 2: Hệ Thống thờ Thần Linh trong tín ngưỡng thờ Mẫu

bottom of page