


Theo thống kê trong chùa hiện có 33 pho tượng bằng gỗ và đá sơn son thếp vàng trong đó có pho giá trị nhất về mặt niên đại và mĩ thuật là bức phù điêu phật ADiĐà trong cung Cấm.
Chùa Tam Thanh còn gắn liền với Tượng đá Nàng Tô Thị được đi vào truyền thuyết, ca dao của dân tộc ta như một biểu tượng cho lòng chung thuỷ son sắt của người phụ nữ Việt Nam.
Bia số 1
Tượng Tại Chùa Tam Thanh
Ghi đề thơ 2 quan triều Nguyễn là Đoàn Đình Duyệt và Tôn Thất Tố khi theo hộ giá Vua Khải Định đi tuần thú Miền Bắc, lên thăm Lạng Sơn năm 1918 với nội dung ca ngợi đất nước con người, Xứ Lạng, cụ thể:
Dịch bài thơ của Đoàn Đình Duyệt
“Tam Thanh non nước một màu xanh
Hộ giá theo lên đến Đoàn Thành
Cửa động còn lưu danh tuấn kiệt
Vách hang lại hiện cảnh yên bình
Cảm hoài núi đã sinh hiền tướng
Rộn tiếng hô vang giúp thánh linh
Đất nước nghìn xưa vận hội mới
Không lời ghi lại ta sao đành”
Văn Bia Tại Chùa Tam Thanh

Hình 1: các tượng gỗ tại các cung thờ tự trong chùa
“Xanh xanh xanh ngắt trấn thành tây
Cảnh động này xây lắm vẻ say
Non nước đi về quen bóng hạc
Gió trăng đưa đón thoảng làn mây
Giá trong bể loạn gương còn tỏ
Lửa ngất non tình đá cũng ngây
Trải mấy tang thương lầm bụi tục,
Rượu bầu thơ túi vẫn còn đây ”

Hình 2: Bức Phù Điêu A Di Đà
Dịch bài thơ của Tôn Thất Tố
“Trời làm thắng cảnh khách ngao du,
Non nước kỳ quan một động thu,
Phú khắc Nhị Thanh lưu bút cũ
Đền thờ Tam giáo nhớ công xưa
Vẫn như ngọc quý hàm rồng ngủ
Đá phỏng biết nghe cũng gật gù
Mừng cuộc văn minh xu thế mở
Viếng thăm còn mãi đến ngàn thu"
Cung Cấm (Cung ADiĐà). Tại đây có bức phù điêu A Di Đà được chạm khắc vào vách đá, đây là pho tượng độc nhất vô nhị của quần thể di tích danh thắng Nhị - Tam Thanh. Tượng cao 2,2m, rộng 65cm, được tạc ở thế đứng trong hình chiếc lá bồ đề, mặc áo cà sa buông chùm gót chân, miệng hơi mỉm cười thể hiện sự cứu rỗi của thế giới phật đối với chúng sinh ra khỏi xã hội khổ đau lúc bấy giờ. Qua nghiên cứu từ bố cục đến đường nét trạm khắc ta thấy rõ đó là phong cách tượng thế kỷ XVII (thời Lê – Mạc).

Bia số 2

Bia số 2 nằm trên vách động (hiện bia không còn nguyên vẹn – đã bị vỡ 1 góc), đây là bút tích của Đốc Trấn Ngô Thì Sĩ cho tạc năm Kỷ Hợi 1779, là bài Vịnh Tiên Sơn ca ngợi vẻ đẹp của đất trời cảnh sắc của xứ Lạng, bia được dịch như sau:
“Thong thả cưỡi lừa chơi động xưa
Dùng dằng bên động cảnh càng ưa
Suối trong cuội đá đường reo gọi
Núi trước nàng Tô dãi nắng mưa”

Bia số 3
Bia số 3 là tấm bia đặc biệt vì bia được chạm khắc bằng chữ Nôm do Tuần Phủ Thái Bình Đào Trọng Vận viết năm 1924 khi ông lên thăm Lạng Sơn với nội dung ca ngợi cảnh đẹp nơi đây, đây cũng là tấm bia chữ Nôm duy nhất trên địa bàn tỉnh Lạng Sơn:

Bia số 4
Bia số 4 nằm phía bên trái cửa động, đây là tấm bia có niên đại cổ nhất tại di tích Tam Thanh, được tạc từ thời Lê Vĩnh Trị đời thứ 2 năm 1677 bia có tên “Trùng Tu Thanh Thiền Động” ghi lại việc hưng công tôn tạo lại chùa của binh sứ Bắc Quân Đô Phủ Đô Đốc Thiên Sứ Vũ Quận Công Vy Đức Thắng.
